Η απάντηση της Έλλης

("Αυγή" 13.11.2009)

Της ΦΑΝΗΣ ΠΕΤΡΑΛΙΑ*

Συμπληρωματικά στα όσα γράφτηκαν για την Έλλη Παππά και τους μεγάλους αγώνες της, ας αναφερθεί κι ένας αγώνας της μικρότερος. Εκείνος που έδωσε για να γίνει μέλος της ΕΣΗΕΑ, εκεί γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ‘80.

Ίδιος μ’ εκείνον πολλών δημοσιογράφων της αριστεράς που διεκδίκησαν το δικαίωμα να εγγραφούν στο επαγγελματικό τους σωματείο. Συχνά επί ματαίω. Μια και η “εθνικόφρων”, σκανδαλωδώς γενναιόδωρη σε άλλες περιπτώσεις ΕΣΗΕΑ, μέχρι εδώ και όχι πολλά χρόνια τούς αρνιόταν αυτό το δικαίωμα. Έκαναν τη σχετική αίτηση, κατέθεταν τα ζητούμενα δικαιολογητικά, αλλά στο τέλος, χωρίς εξηγήσεις, έβρισκαν την πόρτα κλειστή.

Αιτία ανομολόγητη, αλλά πασίγνωστη, τα “κοινωνικά φρονήματά” τους, ακόμη και σε καιρούς που επισήμως τα “κοινωνικά φρονήματα” είχαν καταργηθεί. Κι αν ο διανοούμενος Μανώλης Φουρτούνης βαρέθηκε, πήρε τα χαρτιά και τα βιβλία του και πήγε στο νησί του, ο παλιός αντάρτης Νίκος Καρκάνης έφυγε απ’ τη ζωή άρρωστος και τυφλός, περιμένοντας την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τη σύνταξη που η ΕΣΗΕΑ τού στερούσε. Αμέτρητες οι αιτήσεις που είχε κάνει.

Άλλοι επιφανείς, άλλοι αφανείς, άνθρωποι περήφανοι και βασανισμένοι. Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης οι περισσότεροι, δημοσιογράφοι που σε άλλες χώρες θα λάβαιναν τιμές και παράσημα από τα σωματεία τους και εδώ απορρίπτονταν. Δημοσιογράφοι που είχαν θητεύσει στης Μεγάλης Ανάγκης τα τυπογραφεία, τα κρυφά και τα φανερά, με τα ονόματά τους ή με ψευδώνυμα. Αποδεικνύοντας πως ένας δημοσιογράφος, πετώντας πάνω από το επίπεδο ρεπορτάζ της καθημερινότητας, μπορεί να ψηλώνει, να γίνεται τεράστιος, υπηρετώντας μια άλλη δημοσιογραφία. Εκείνη των ιδανικών και των αγώνων για την ελευθερία και τα δικαιώματα των αδυνάτων.

Δεν μας έχουν μείνει πολλοί της μεγάλης εκείνης γενιάς. Μια απ’ αυτούς ήταν και η Έλλη. Πεισματάρα, δεν υποχώρησε από το συνδικαλιστικό της δικαίωμα, ώσπου κέρδισε.

Σκαλίζοντας τα αρχεία της ΕΣΗΕΑ, βρήκα μία -χωρίς ημερομηνία- επιστολή διαμαρτυρίας που είχε στείλει σε κάποιο από τα τότε διοικητικά συμβούλια. Όπου εξιστορούσε την παράλληλη αγωνιστική και δημοσιογραφική πορεία της, με μεγαλύτερη έμφαση στην πρώτη. Τονίζοντας ιδιαίτερα τις περιόδους της παρανομίας. Οι “νόμιμες” επαγγελματικές περγαμηνές της αρκούνταν για την εγγραφή της στην ΕΣΗΕΑ. Και η επιμονή της να υπογραμμίζει την πολιτική της ένταξη και δράση, το ήξερε και η ίδια, κάθε άλλο παρά βοηθούσε.

Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσο αυτές οι παράπλευρες πληροφορίες θα εξαγρίωσαν περισσότερο τις ήδη εξαγριωμένες πλειοψηφίες των διοικητικών συμβουλίων. Πόσο αμήχανοι, μέχρι αποπληξίας αποσβολωμένοι θα έμειναν οι κριτές της όταν στα προσόντα τής προς εγγραφήν υποψήφιας διάβαζαν για αντάρτικα, παρανομίες, μυστικές αποστολές, διωγμούς και μία εις θάνατον καταδίκη. Σ’ ένα βιογραφικό, από τα πρώτα νεανικά της χρόνια, που άρχιζε ως εξής:

“Το 1938, πριν ακόμη μπω στο πανεπιστήμιο και μετά πρωτοετής φοιτήτρια, έπιασα δουλειά στη ‘Γυναίκα’ και στον ‘Νέο Κόσμο’ του Αντώνη Νικολόπουλου. Σταμάτησε η έκδοσή τους όταν μπήκανε οι Γερμανοί. Κατοχή, εντάσσομαι στο αντιστασιακό κίνημα. Στο μεταξύ έχω γίνει μέλος της Ένωσης Περιοδικού Τύπου. Στην Αντίσταση δουλεύω στη Διαφώτηση (με υπεύθυνη από το 1943 την αξέχαστη Ηλέκτρα) και στον παράνομο Τύπο (‘Κομμ. Επιθεώρηση’, ‘Σοβιετικά Νέα’, ‘Ριζοσπάστης’, εποπτεία συνοικιακών εντύπων). Λίγο πριν την απελευθέρωση με αποσπάνε ολοκληρωτικά στον ‘Ριζοσπάστη’ που έβγαινε πια ημινόμιμος, σε τυπογραφείο των λεύτερων συνοικιών.

Στον νόμιμο ‘Ριζοσπάστη’ γίνομαι βοηθός του Κώστα Βιδάλη. Δεν ξεχνάω τη βραδιά που με πρωτοπήρε ο Βιδάλης μαζί του στο τότε ‘πρες – ρουμ’ και με παρουσίασε στους άλλους δημοσιογράφους λέγοντας: ‘Η Αντίσταση έφερε πολλά καινούργια στη χώρα μας, ανάμεσα στ’ άλλα και την ενεργό συμμετοχή των γυναικών στη δημοσιογραφία’”.

Η ιστορία, σε συνεχές κρεσέντο και κορυφώσεις, συνεχίστηκε μέσα από αρκετές πυκνογραμμένες σελίδες. Αχ, βρε Έλλη, η εκδίκησή σου ήταν βασανιστική αναγκάζοντας τους “εθνικόφρονες” συνδικαλιστές συναδέλφους σου, πριν σε απορρίψουν, να διαβάσουν όλα εκείνα τα σημεία και τα τέρατα της υπέροχης ζωής σου.

* Η Φανή Πετραλιά είναι δημοσιογράφος, μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ